FM103 Film Aesthetics : Film Form 1

Film Form... ตอนที่ 1

The Cabinet of Dr. Caligari (2006)

ในโลกของการศึกษาภาพยนตร์นั้น สิ่งที่เป็นประเด็นสำคัญคือ "แนวทางในการศึกษา" หรือ "จะศึกษาภาพยนตร์อย่างไร" ดังนั้น นักวิชาการจึงต้องหาแนวทางในการศึกษาภาพยนตร์อย่างเป็นระบบ จึงได้จัดองค์ประกอบต่างๆของภาพยนตร์และมองภาพยนตร์เป็นงานสร้างสรรค์ที่มีรูปแบบที่เป็นเอกลักษณ์และมีรูปแบบบางอย่างที่คล้ายคลึงกัน นั่นเป็นที่มาของคำว่า "Film Form"

Film Art An Introduction 

by David Bordwell & Kristin Thompson

Film Form เกี่ยวข้องกับสุนทรียศาสตร์ตรงที่ว่า การศึกษา Film Form เป็นการศึกษาเพื่ออธิบายองค์ประกอบต่างๆมากมายในภาพยนตร์ที่ทำงานกันอย่างเป็นระบบและสัมพันธ์กัน นอกจากนี้มันยังอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างภาพยนตร์กับความคาดหวังหรือคาดเดาเหตุการณ์ ความรู้และประสบการณ์ ความรู้สึกของผู้ชม รวมทั้งการตีความและประเมินคุณค่าของภาพยนตร์โดยผู้ชมอีกด้วย ดังนั้นมันจึงนำไปสู่การรู้จักองค์ประกอบต่างๆของภาพยนตร์ที่มีส่วนสำคัญในการสร้างให้ภาพยนตร์เป้นงานศิลปะที่มีความงามและเป็นเอกลักษณ์นั่นเอง


David Bordwell & Kristin Thompson ผู้เขียนหนังสือเกี่ยวกับภาพยนตร์ชื่อ Film Art An Introduction ได้เสนอทัศนะว่า Film form คือ เนื้อหา (content) หรือเรื่องราวเหตุการณ์ ที่ทำงานสัมพันธ์กับองค์ประกอบอื่นๆ เช่น ตัวละคร มุมกล้อง แสง เสียง ดนตรี ฯลฯ  จนเกิดเป็นงานศิลปะ (artwork) ที่เรียกว่า ภาพยนตร์ และเมื่อผู้ชมๆภาพยนตร์ก็จะกระตุ้นให้คาดหวังหรือคาดเดาเหตุการณ์ตามเรื่อง ตลอดจนก่อให้เกิดความประทับใจจากการทำงานอย่างสัมพันธ์กันขององค์ประกอบต่างๆ ดังนี้

องค์ประกอบต่างๆ (Element) ของ Film Form ที่จะต้องทำงานประสานกัน ได้แก่

• เรื่องราว (Narrative element) : องค์ประกอบของการเล่าเรื่อง เช่น การเปิดเรื่อง การพัฒนาเรื่องราว ตัวละคร เหตุการณ์ เป็นต้น
• วิธีการหรือสไตล์ (Stylistic element) : พูดกันง่ายๆบ้านๆ คือภาษาของภาพยนตร์ เป็นวิธีการเล่าเรื่องผ่านเทคนิคต่างๆ เช่น องค์ประกอบภาพ เทคนิคกล้อง การใช้สี แสง ดนตรี หรืออื่นๆ เป็นต้น

คนทั่วไปมักคิดว่า "รูปแบบ" (Form) มักตรงข้ามกับเนื้อหา (Content) โดยคิดเสมือนว่าภาพยนตร์เป็นภาชนะซึ่งบรรจุบางสิ่งบางอย่างไว้ข้างใน หากคิดดังนี้ รูปแบบหรือรูปร่างภายนอกก็ย่อมมีความสำคัญน้อยกว่าสิ่งที่บรรจุอยู่ภายใน แต่แท้จริงแล้วรูปแบบเป็นระบบรวมทั้งหมด (Total System) ของภาพยนตร์ ส่วนประกอบทุกชิ้นมีบทบาทหน้าที่อยู่ภายในระบบนี้ และเนื้อหาก็เป็นส่วนประกอบพื้นฐานของรูปแบบด้วยและมีความสัมพันธ์กับส่วนประกอบอื่นๆ ยกตัวอย่างเช่น

The Birth of a Nation by D.W. Griffith

เนื้อหาสงครามกลางเมืองในภาพยนตร์เรื่อง The Birth of Nation (1915) สงครามไม่ได้เป็นเน้ือหาที่เป็นกลาง (Neutral Content) แต่หากมีความสัมพันธ์กับส่วนประกอบอื่นๆ อาทิ เรื่องของสองครอบครัว ความคิดทางการเมืองเกี่ยวกับการฟื้นหูสังคม และสไตล์ของภาพยนตร์แบบมหากาพย์ที่มีฉากสงคราม ในขณะเดียวกันเนื้อหาของสงครามกลางเมืองในภาพยนตร์เรื่องอื่นก็อาจจะมีบทบาทที่ต่างกันกันไปในระบบของรูปแบบเรื่องนั้นๆ เช่น เรื่อง Gone with the Wind (1939) สงครามกลางเมืองงมีบทบาทเป็นเพียงฉากหลังของความรักของนางเอก ในขณะที่สงครามกลางเมืองในเรื่อง The Good, the Bad and the Ugly (1968) มีบทบาทต่อการค้นหาทองคำของชายสามคน ดังนั้นเนื้อหาจึงถูกสร้างขึ้นโดยบริบทของรูปแบบนั่นเอง

Gone with the Wind by Victor Fleming.

โดยสรุปแล้วองค์ประกอบต่างๆ ในการศึกษาเรื่อง Film Form มีทั้งหมด ดังนี้

ซึ่งหลักการทำงานของ Film Form และรายละเอียดขององค์ประกอบต่างๆ เราจะได้ศึกษากันในโอกาสต่อไป

มาถึงตอนนี้ผู้อ่านบางท่านคงจะปิดไปแล้ว หรือยังไม่เข้าใจว่า "ตกลง Film Form มันคืออะไรกันแน่?" หรือบางท่านอาจจะพอเข้าใจแล้ว แต่เอาเป็นว่าสรุปง่ายๆคือ การศึกษา Film Form คือ การศึกษารูปแบบต่างๆขององค์ประกอบในภาพยนตร์ที่ทำงานอย่างสัมพันธ์กัน รวมไปถึงผลกระทบต่อผู้ชมอีกด้วย

Animagus
Update Thu Sep 5 2013

...................................................................................................................................................................
อ้างอิง

• ........... . เอกสารการสอนชุดวิชา ทฤษฎีและการวิจารณ์ภาพยนตร์เบื้องต้น มหาวิทยาลัยสุโขทัยรรมาธิราช. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.พิมพ์ครั้งที่ 1, 2548
• Ron Johnson & Janbone. (1978). Understanding the Film. U.S.A. : National Textbook Company
• Jill Nelmes. (1996). An Introduction to Film Studies. London : Simultaneously published
• Leo Braudy & Marshall Cohen. (1999). Film Theory and Criticism. New York : Oxford University Press, Inc.
• John Hill & Pamela Church Gibson. (2000). Film Studies. New York : Oxford University Press, Inc.
• David Bordwell & Kristin Thompson. (2012) Film Art: An Introduction. The McGraw-Hill Companies, Inc.
• http://www.elementsofcinema.com/film_form/FILM-FORM.html
• http://movies.nytimes.com/2006/10/25/movies/25cali.html?_r=0